Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΓΑΡΥΦΑΛΛΩΝ

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΓΑΡΥΦΑΛΛΩΝ

Το τραγούδι και τα λουλούδια της εξέγερσης

Όλα ξεκίνησαν με ένα τραγούδι. Ένα απαγορευμένο τραγούδι από τη δικτατορία, το «Γκραντόλα» του Χοσέ Αλφόνσο. Και δεν ήταν μια πράξη αντίστασης ενός ραδιοφωνικού παραγωγού αλλά το σύνθημα για να βγει ο στρατός στους δρόμους. Και ήταν μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις στην Ιστορία που ο στρατός δεν ηγήθηκε ενός πραξικοπήματος αλλά μιας επανάστασης εναντίον της λαομίσητης δικτατορίας του Μαρτσέλο Καετάνο.

Όλα αυτά συνέβησαν τη νύχτα της 24^ης προς την 25^η Απριλίου του 1974, δηλαδή πριν από 35 χρόνια. Και συνέβησαν στην Πορτογαλία τη χώρα στην οποία από το 1932 είχε επιβληθεί φασιστικού τύπου δικτατορία με ηγέτη τον Αντόνιο Σαλαζάρ. Μετά το θάνατο του Σαλαζάρ, το 1970, τη διακυβέρνηση ανέλαβε ο Καετάνο.

Το Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων, αποτελούσαν κυρίως κατώτεροι και μεσαίοι αξιωματικοί. Κοινός τόπος όλων αυτών ήταν ο τερματισμός της αποικιοκρατικής πολιτικής της Πορτογαλίας στη Μοζαμβίκη, τη Γουινέα και την Αγκόλα καθώς και της δικτατορικής διακυβέρνησης η οποία είχε οδηγήσει το λαό στη φτώχια. Επικεφαλής του Κινήματος ήταν συνταγματάρχης Βάσκο ντο Σάντος Γκονσάλβες, ο οποίος διετέλεσε και πρώτος πρωθυπουργός μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας και οι ταγματάρχες Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο και Φρανσίσκο ντε Κόστα Γκόμες. Παρόλα αυτά ο Καετάνο παρέδωσε την εξουσία στο στρατηγό Σπίνολα, ο οποίος μέχρι την τελευταία στιγμή ήταν υπέρ του δικτάτορα.

Μέσα σε μερικές ώρες η 48χρονη δικτατορία κατέρρευσε, ο λαός βγήκε στους δρόμους και άρχισε να ραίνει τους στρατιώτες με γαρύφαλλα. Όλη η επιχείρηση ήταν αναίμακτη, αυτήν άλλωστε ήταν και η επιθυμία των πρωτεργατών της. Υπήρξαν μόνο 4 νεκροί κι αυτοί από πυροβολισμούς που έπεσαν εναντίον του πλήθους από το κτίριο της μυστικής αστυνομίας του Κετάνο.

Μια ταινία για την Ιστορία

Γνώριζα τη Μαρία ντε Μεντέιρος ως ηθοποιό. Μάλιστα την είχα πρωτοδεί στην ταινία «Χένρι και Τζουν» του Φίλιπ Κάουφμαν, που ήταν βασισμένη στη ζωή του Χένρι Μίλερ, όπου έπαιζε το ρόλο της συγγραφέως Αναϊδος Νιν. Βέβαια έχει παίξει και σε πολλές άλλες ταινίες αλλά τώρα (σχετικό αφού γυρίστηκε το 2000) τη συναντάμε στη θέση της σκηνοθέτιδας. Τίτλος της ταινίας της είναι «Η Επανάσταση των γαρυφάλλων», πορτογαλιστί «Capitaes de Abril», όπερ σημαίνει «Οι λοχαγοί του Απρίλη».

Η ταινία παρακολουθεί τα γεγονότα εκείνης της νύχτας, μέσα από προσωπικές ιστορίες δύο αξιωματικών οι οποίοι πήραν μέρος στην επανάσταση. Δύο φίλοι οι οποίοι κουβαλούν ένα κοινό μυστικό από την εποχή που υπηρετούσαν στις αποικίες. Ένα μυστικό που τους έχει κάνει να ορκιστούν πως δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσουν όπλα κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Και ανάμεσά τους μια γυναίκα, με την οποία ήταν ερωτευμένοι και οι δύο κάποτε αλλά, δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά, κι έτσι παντρεύτηκε τον έναν από αυτούς. Σε ένα γάμο που πνέει τα λοίσθια. Όλα αυτά όμως είναι προσχηματικά αφού όλο το «ζουμί» βρίσκεται στα ιστορικά γεγονότα..

«Η Επανάσταση των γαρυφάλλων» είναι ένα πολιτικό θρίλερ. Η Μαρία ντε Μεντέϊρος ακολουθεί με την κάμερά της βήμα – βήμα τα συμβάντα εκείνης της νύχτας, τα οποία ήταν τέτοια που δε θα μπορούσαν να μη δημιουργήσουν ένταση. Από τις πρώτες στιγμές που ξεσπά το κίνημα, μέχρι την κατάληψη του ραδιοφωνικού σταθμού, την πολιορκία του στρατοπέδου που έχει καταφύγει ο Καετάνο και τις τελικές διαπραγματεύσεις με τον στρατηγό Σπίνολα, όλα δικαιολογούν το χαρακτηρισμό της ταινίας ως θρίλερ. Για το πολιτικό δε νομίζω να χρειάζονται περεταίρω εξηγήσεις. Έχει και το αισθηματάκι της η ταινία, και όλοι μένουν ικανοποιημένοι.

Η Μαρία ντε Μεντέϊρος τα καταφέρνει αρκετά καλά. Το πιο σημαντικό όμως είναι πως καταφέρνει να δώσει μία αρκετά αληθινή εικόνα των όσων συνέβησαν στις 24 και 25 Απριλίου 1974. Δεν είναι αριστούργημα, αλλά είναι μια σημαντική πολιτική ταινία η οποία κρατά ζωντανή τη μνήμη. Γιατί η μνήμη είναι γνώση και η γνώση είναι θωράκιση ώστε να μην μας την ξαναφέρουν τα φασιστόμουτρα.

Η ΕΠΟΧΗ 26 Απριλίου 2009

1 σχόλιο

Comments RSS TrackBack Identifier URI