«ΛΟΥΓΚΕΡ»

(αναδημοσίευση από την ΕΠΟΧΗ, 27-18/11/2021)

Παγιδευμένες ζωές

Ένα οικογενειακό δράμα, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό, το οποίο εξελίσσεται σε διάστημα μιας 25ετίας, είναι η νέα ταινία του Κώστα Χαραλάμπους, «Λούγκερ».

Ο σκηνοθέτης, ο οποίος το 2011 μας έδωσε τη συγκλονιστική «Δεμένη κόκκινη κλωστή», ένα σκληρό φιλμ με θέμα τον Εμφύλιο, επανέρχεται τούτη τη φορά για να σκιαγραφήσει την ιστορία της Ελλάδας από τη δεκαετία του 1950 ως τη δεκαετία του 1980. Τα χρόνια δηλαδή που η χώρα προσπαθούσε να ορθοποδήσει και οι άνθρωποι να ανεβάσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Τότε που άρχισε να εγκαταλείπεται η ύπαιθρος και ο κόσμος είτε να συγκεντρώνεται στα μεγάλα αστικά κέντρα είτε να ξενιτεύεται προς αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ερχόμαστε σε επαφή με την οικογένεια Αγγελιδάκη, μια φτωχή εργατική οικογένεια από την ορεινή Κρήτη. Ο μεγαλύτερος αδελφός, ο Κοσμάς, φίλος ενός τοπικού βουλευτή, πεθαίνει ξαφνικά και έτσι τη θέση του αρχηγού της οικογένειας θα πάρει ο δευτερότοκος Παύλος, ο οποίος είναι ερωτευμένος και διατηρεί σχέση με τη νύφη του Κλειώ, γυναίκα του μικρότερου αδελφού, του Στράτου, ο οποίος έχει πεθάνει. Ο μικρότερος αδελφός, ο ευαίσθητος Κώστας, καθώς και η αδελφή τους, ακολουθούν το δρόμο που έχει επιλέξει για την οικογένεια ο Παύλος. Ο οποίος ξεκινά μια ριψοκίνδυνη επιχείρηση εμπορίου με πετρέλαια η οποία θα φέρει στην οικογένεια Αγγελιδάκη τεράστια κέρδη και κοινωνική άνοδο. Όχι όμως πάντοτε με νόμιμο τρόπο και βέβαια με τη βοήθεια των πολιτικών φίλων του Κοσμά.

«ΕΝΑΣ ΗΣΥΧΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ»

(αναδημοσίευση από την ΕΠΟΧΗ, 27-28/11/2021)

«Τι ωθεί έναν ήσυχο καθημερινό άνθρωπο να ξεπεράσει τα όρια του εαυτού του;». Αυτό είναι το ερώτημα γύρω από το οποίο χτίζεται η ταινία του Τάσου Γερακίνη, «Ένας ήσυχος άνθρωπος», η οποία προβλήθηκε στο περσινό 61^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο διεξήχθη διαδικτυακά.

Ουσιαστικά, λοιπόν, αυτήν την Πέμπτη κάνει την έξοδό της στις αίθουσες, αν εξαιρέσουμε την επίσημη αβάν πρεμιέρ που έγινε που πραγματοποιήθηκε τιμητικά στη Σκύρο πριν από μερικές μέρες, και αυτό επειδή γυρίστηκε στο συγκεκριμένο νησί με την πολύτιμη βοήθεια του δήμου και της τοπικής κοινωνίας. 

«ΜΙΚΡΑ ΟΜΟΡΦΑ ΑΛΟΓΑ»

Σε μια πολυτελή βίλα ζει ο Πέτρος, η Αλίκη με το μικρό τους γιο. Όλα θα μπορούσαν να είναι ιδανικά αλλά σαν κάτι να μην πηγαίνει καλά, να είναι φυσιολογικό.

Και σιγά-σιγά αποκαλύπτεται η πραγματικότητα. Η σκληρή και ανελέητη πραγματικότητα μια κοινωνίας ανταγωνισμού και ταξικών διαχωρισμών. Ο Πέτρος και Αλίκη έχουν εγκαταλείψει την προηγούμενη ζωή τους καθώς τα πράγματα δεν πήγαν καλά. Εκείνος εργαζόταν σε μια χρηματιστηριακή εταιρία κι εκείνη ως αναισθησιολόγος. Τώρα όμως εξασφαλίζουν τα προ το ζην, εκείνη ως αποκλειστική σε έναν ηλικιωμένο κι εκείνος ως φροντιστής στη βίλα μιας πλούσιας κυρίας η οποία απουσιάζει τακτικά. Και τις μέρες της απουσίας της, ο Πέτρος και η Αλίκη ζουν τη ζωή που ονειρεύονται.

«Ιστορίες της τύχης και της φαντασίας», «Χαρακτηριστικά γνωρίσματα»

«Ιστορίες της τύχης και της φαντασίας», του Ριγιουσούκε Χαμαγκούτσι ένα σεναριακό και σκηνοθετικό κομψοτέχνημα, μια ταινία η οποία διεισδύει βαθιά στους χαρακτήρες και μας αποκαλύπτει πτυχές της ανθρώπινης φύσης.

«Χαρακτηριστικά γνωρίσματα», της Φερνάντα Βαλαντέζ, ένα σκληρό οδοιπορικό στα σύνορα Μεξικού-ΗΠΑ, ανελέητα ρεαλιστικό, γυρισμένο με ψυχή σε μια περιοχή όπου χάνεται η ανθρωπιά.

Δυο ταινίες διαφορετικής αισθητικής, από δυο διαφορετικές κουλτούρες με επίκεντρό τους άνθρωπο. Άρα δυο ταινίες που αν και διαφέρουν… μοιάζουν!

62ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

(δημοσιεύτηκε στην ΕΠΟΧΗ 19-20/11/2021)

Οι ελληνικές ταινίες που ξεχώρισαν στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Μία εβδομάδα πέρασε από τη λήξη του 62ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και νομίζω πως αξίζει να γίνει μια αναφορά στις ταινίες του ελληνικού τμήματος που ξεχώρισαν. Πρόκειται για 4 ταινίες διαφορετικού είδους και ύφους που η κάθε μία από αυτές και για διαφορετικούς λόγους, τράβηξε το ενδιαφέρον των θεατών.

Τραγικά επίκαιρο 18

Τα τελευταία γεγονότα στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης αλλά και σε σχολεία και γειτονιές της Αθήνας έφεραν και πάλι στην επιφάνεια τον οριζόντιο εκφασισμό μιας κοινωνίας σε σήψη ως αποτέλεσμα της πολυεπίπεδης κρίσης. Μας υπενθύμισαν πως ο φασισμός δε νικήθηκε από την καταδίκη της Χρυσής Αυγής  και πως ό,τι έσπειρε τα προηγούμενα χρόνια επωάζεται και εξαπλώνεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.

Σε μια λαϊκή γειτονιά της Αθήνας μας μεταφέρει ο Βασίλης Δούβλης με την ταινία «18». Ήρωές του μια ομάδα 18χρονων μαθητών, κάποιοι από τους οποίους γοητεύονται από τις φασιστικές ιδέες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον εκφοβισμό και την άσκηση βίας σε όσους είναι διαφορετικοί. Ένας δε από τους μαθητές ο οποίος δείχνει φανερά την αποστροφή του μπαίνει στο στόχαστρο των ακροδεξιών συμμαθητών του. Κάποιος άλλος,  μπαίνει στην ομάδα αλλά φαίνεται να μη συμφωνεί με τις ενέργειές των υπόλοιπων. Της συμμορίας ηγείται ένα νεαρός εκτός σχολείου.

62ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Απόηχοι του ελληνικού τμήματος

του Στράτου Κερσανίδη

Τραγικά επίκαιρο 18

Τα τελευταία γεγονότα στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης αλλά και σε σχολεία και γειτονιές της Αθήνας έφεραν και πάλι στην επιφάνεια τον κίνδυνο της εδραίωσης των φασιστικών ιδεών σε νεότερες γενιές, ως αποτέλεσμα του οριζόντιου εκφασισμού μιας κοινωνίας σε σήψη ως αποτέλεσμα της πολυεπίδης κρίσης. Έπρεπε να συμβούν όλα αυτά για να μας υπενθυμίσουν πως ο φασισμός δε νικήθηκε από την καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής συμμορίας και πως όλο αυτό που έσπειρε τα προηγούμενα χρόνια έχει αρχίσει πλέον να επωάζεται και να εξαπλώνεται αποκτώντας επιπλέον και την ικανότητα της διάχυσης και της μετάλλαξης.

Σε μια λαϊκή γειτονιά της Αθήνας μας μεταφέρει ο Βασίλης Δούβλης με την ταινία «18». Ήρωές του μια ομάδα 18χρονων μαθητών, κάποιοι από τους οποίους γοητεύονται από τις φασιστικές ιδέες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον εκφοβισμό και την άσκηση βίας σε όσους είναι διαφορετικοί. Ένας δε από τους μαθητές ο οποίος δείχνει φανερά την αποστροφή του μπαίνει στο στόχαστρο των ακροδεξιών συμμαθητών του. Κάποιος άλλος, ο οποίος μπαίνει στην ομάδα, φαίνεται να μη συμφωνεί με τις ενέργειές των υπόλοιπων. Να συμπληρώσουμε δε, πως της συμμορίας ηγείται ένα νεαρός εκτός σχολείου.

ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 1943

(από την ΕΠΟΧΗ 13-14/11/2021)

Το σινεμά και οι αντιφάσεις της ιστορίας

Του Στράτου Κερσανίδη

Για μια ακόμη φορά έγινε ο κακός χαμός, αυτή τη φορά με αφορμή την ταινία του Νικόλα Δημητρόπουλου «Καλάβρυτα 1943» (Echoes of the past), η οποία αφηγείται την σφαγή των Καλαβρύτων, στις 13 Δεκεμβρίου 1943, όταν οι ναζί εκτέλεσαν συνολικά 677 αμάχους ενώ έκαψαν πάνω από 1.000 σπίτια.

Τι ήταν όμως εκείνο το οποίο ενόχλησε πριν ακόμη προβληθεί η ταινία και με αφορμή ένα ολιγόλεπτο τρέιλερ; Τι ήταν εκείνο το οποίο πυροδότησε τέτοιες αντιδράσεις ώστε να κατηγορηθούν οι συντελεστές της ταινίας πως αναπαράγουν το μύθο του «καλού ναζί» ή πως συμπλέουν με το ρεύμα των αναθεωρητών της ιστορίας;

Είναι μια σκηνή διάρκειας μικρότερης του ενός λεπτού η οποία δείχνει έναν γερμανό στρατιώτη να σπάει την αλυσίδα της κλειδαριάς και να απελευθερώνει τις γυναίκες και τα παιδιά που οι ναζί είχαν κλειδώσει στο σχολείο του χωριού προσπαθώντας να τις κάψουν ζωντανές. Η εν λόγω εκδοχή, αν και υπάρχει ως τέτοια στη συλλογική μνήμη αρκετών κατοίκων της περιοχής, έρχεται σε αντίθεση με την επίσημη εκδοχή σύμφωνα με την οποία οι γυναίκες κατάφεραν μόνες τους να σπάσουν την πόρτα και να απελευθερωθούν. Δηλαδή δεν υπήρξε κανένας καλός στρατιώτης ο οποίος τις βοήθησε.

«ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ»

(από την ΕΠΟΧΗ, 13-14/11/2021)

Ο φαύλος κύκλος της αμφιβολίας

Η ενσωμάτωση σε μια διαφορετική κοινωνία από εκείνη την οποία προέρχεται κάποιος και η αποδοχή του άλλου είναι θέματα τα οποία απασχολούν χιλιάδες ανθρώπους στη Δυτική Ευρώπη οι οποίοι προέρχονται από άλλες χώρες.

Ένας τέτοιος είναι και ο Τζαφέρ Κριεζίου, ένας 45χρονος Κοσοβάρος ο οποίος ζει στη Γερμανία, είναι παντρεμένος με Γερμανίδα, έχει αποκτήσεις μαζί της τρία παιδιά και έχει μια καλή δουλειά σε φαρμακευτική εταιρία. Η πρώτη εικόνα μας δείχνει έναν άνθρωπο ευκατάστατο με καλή κοινωνική θέση. Παρόλα αυτά, κάποια γεγονότα θα τον εκτροχιάσουν.

Η αρχή θα γίνει όταν θα βρει ένα σκοτωμένο ποντίκι μπροστά στην πόρτα του. Στη συνέχεια θα αρχίσει να διακρίνει μία εχθρική συμπεριφορά προς το πρόσωπό του εκ μέρους των συναδέλφων του και ιδίως από το συνεργάτη του Ουρς.  Την ίδια ώρα η σχέση με τη γυναίκα του βρίσκεται σε οριακό σημείο. Σιγά-σιγά ο Τζαφέρ βυθίζεται σε έναν σκοτεινό λαβύρινθο καθώς υποψιάζεται πως όλα όσα του συμβαίνουν έχουν ρατσιστικά κίνητρα. Τα γεγονότα αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται και πλέον δεν γνωρίζουμε εάν συμβαίνουν στα αλήθεια ή εάν είναι κατασκευάσματα του μυαλού του. Ο Τζαφέρ αναζητά τη θέση του στη γερμανική κοινωνία, αισθάνεται σαν εξόριστος, σαν απόβλητος. Η ταινία, όσο περνά η ώρα, μετατρέπεται σε ένα σκοτεινό θρίλερ με τον άνδρα στο επίκεντρο μιας σειράς συμβάντων τα οποία τον αποσυντονίζουν και τον οδηγούν προς τον πανικό.

ΣΙΝΕΜΑ και ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Παρουσίαση βιβλίου στον πολυχώρο του περιοδικού και των εκδόσεων ΕΝΕΚΕΝ.

Κυριακή 7 Νοεμβρίου 2021

Παρακάτω δημοσιεύεται το κείμενο της εισήγησής μου.

ΣΙΝΕΜΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Σινεμά και επανάσταση, λοιπόν. Αυτός είναι ο τίτλος τους βιβλίου ο οποίος, χωρίς καν να διαβάσεις έστω και μία γραμμή, σου κινεί το ενδιαφέρον.

Θεωρώ πως ο τίτλος, πέρα από εύστοχος, είναι και επίκαιρος. Το της επικαιρότητας προσπαθεί να το εξηγήσει και το επιτυγχάνει επαρκώς η συγγραφέας στον πρόλογό της. Αν και με έναν τρόπο που μοιάζει απολογητικός -μην παρεξηγηθεί ως βαρύγδουπος- τίτλος, πιστεύω πως αυτός ο τίτλος περιγράφει ακριβώς το πνεύμα των κειμένων που ακολουθούν. Άλλωστε όταν μιλάμε για επανάσταση δεν εννοούμε κάθε φορά την ένοπλη έφοδο προς τον ουρανό.

Να μην ξεχνάμε πως ο κινηματογράφος όταν εφευρέθηκε θεωρήθηκε ως μία επανάσταση στην τεχνολογία. Κι όταν πέρασαν μερικά χρόνια και η εφεύρεση μετετράπη σε τέχνη, ήταν ακόμη μία επανάσταση, στην τέχνη αυτή τη φορά. Η δε συνάντησή της με τις υπόλοιπες τέχνες, μοιάζει με ηλεκτρόδια που πλησιάζουν το ένα στο άλλο, παράγοντας μία σπίθα, τη σπίθα της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου καλλιτεχνικού έργου.

62ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Δυναμική έναρξη και η πρωτοπόρος Ζελιάσκοβα

Του Στράτου Κερσανίδη

Δυναμικά ξεκίνησε την περασμένη Πέμπτη 4 Νοεμβρίου, το 62^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο διεξάγεται μέσα στις ιδιαίτερες συνθήκες της πανδημίας.

Ως ταινία έναρξης επελέγη το βραβευμένο με Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία φιλμ, «Το γεγονός» (L’ Enenement), της Οντρέ Ντιγουάν, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Ανί Ενρό και η οποία ασχολείται με ένα θέμα το οποίο μπορεί να μοιάζει ως ξεπερασμένο αλλά μόνον τέτοιο δεν είναι. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ένα κύμα κοινωνικής συντηρητικοποίησης το οποίο αναπτύσσεται σε πολλές χώρες τότε το ζήτημα των αμβλώσεων, δηλαδή το αναφαίρετο δικαίωμα των γυναικών για αυτοδιάθεση του σώματός τους επανέρχεται εκ νέου στην επικαιρότητα.

Το γεγονός

Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Γαλλία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, σε μια εποχή που η αμβλώσεις είναι παράνομες στη χώρα και τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης. Η ηρωίδα μας, η Αν, φοιτήτρια στη σχολή Λογοτεχνίας, ανακαλύπτει πως είναι έγκυος. Αυτομάτως βλέπει τη ζωή της να ανατρέπεται καθώς δεν έχει πολλές επιλογές. Αυτό σημαίνει πως θα παρατήσει τις σπουδές και τα όνειρά της και θα γίνει μια καλή μητέρα και νοικοκυρά. Η Αν νιώθει να ασφυκτιά, πολλά έρχονται στο μυαλό της και ο μόνος τρόπος να διατηρήσει την ελευθερία της είναι η παράνομη και πολλαπλώς επικίνδυνη επιλογή της έκτρωσης. Η νεαρή κοπέλα θα βρεθεί αντιμέτωπη με έναν πλέγμα κοινωνικής αναλγησίας και με ένα αξεπέραστο νομικό και ιατρικό σύστημα.  τοίχο τον οποίο θα πρέπει να ξεπεράσει.