Μέσα στο μπαούλο
Το 1948 ο μετρ Άλφρεντ Χίτσκοκ γύρισε την αριστουργηματική ταινία «Η θηλιά» ή «Ο βρόχος» (Rope), που βλέπεται με κομμένη την ανάσα, όπως οι περισσότερες ταινίες του.
Εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με μια ταινία γυρισμένη σε έναν χώρο και ουσιαστικά με ένα εντυπωσιακό μονοπλάνο διάρκειας 80 λεπτών.
Η εργατική τάξη δεν πάει στον παράδεισο
Με το που φωτίζεται η οθόνη ξεκινά ο τρελός χορός της κάμερας η οποία στριφογυρνά γύρω από τον γέρο-θυρωρό του ξενοδοχείου Ατλάντικ, ο οποίος προσπαθεί μέσα σε μια καταρρακτώδη βροχή να ξεφορτώσει την αποσκευή ενός πελάτη από το ταξί. Πρόκειται για μία υπέροχη σεκάνς η οποία ολοκληρώνεται όταν ο θυρωρός, έχοντας τελειώσει κάθεται να ξαποστάσει πίνοντας ένα ποτήρι νερό. Από εκείνη τη στιγμή θα ξεκινήσει το δράμα του.
Ο μέγας Φρίντριχ Βίλχελμ Μουρνάου σκηνοθέτησε το 1924 το αριστουργηματικό αυτό βουβό δράμα το οποίο αναδεικνύει τη συντριπτική δύναμη της εικόνας, που τόσο υπερασπίστηκαν οι σκηνοθέτες του βωβού κινηματογράφου όταν έκανε την εμφάνισή του ο ομιλών, προεξάρχοντος του κορυφαίου Τσάρλι Τσάπλιν. Όμως αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Οι καλοί μας γείτονες
Ο Φρεντερίκ Φορεστιέ και ο Αντονίν Φουρλόν σκηνοθέτησαν την ταινία «Κυνήγι γειτόνων» (Chasse gerdee), μια κωμωδία που με 1,6 εκατομμύρια εισιτήρια βρέθηκε στην 5η θέση των πιο εμπορικών παραγωγών στη Γαλλία.
Ο Σιμόν και η Αντελαΐντ, γονείς δύο όχι και πολύ ήσυχων παιδιών, ζουν σε ένα διαμέρισμα στο Παρίσι και ασφυκτιούν μέσα στην καθημερινότητα της πρωτεύουσας. Παίρνουν, λοιπόν, την απόφαση να μετακομίσουν στην επαρχία και, έτσι, αγοράζουν μια μονοκατοικία κοντά ένα χωριό σε πολύ καλή τιμή! Γνωρίζοντας τους γείτονές τους διαπιστώνουν ότι είναι πολύ φιλικοί μαζί τους αλλά σύντομα θα ανακαλύψουν γιατί συμβαίνει αυτό αλλά και γιατί το σπίτι ήταν τόσο φτηνό. Έτσι θα βρεθούν κυριολεκτικά… σε θέση μάχης, αφού το σπίτι τους βρίσκεται στη μέση του κυνηγότοπου της περιοχής με τους γείτονες να είναι παραδοσιακά κι από γενιά σε γενιά, φανατικοί κυνηγοί!
Πως να γράψετε ένα σενάριο
Ο Δημοσθένης, 33 ετών, είναι πρώην ηθοποιός και νυν δημόσιος υπάλληλος. Ο Νικήτας, κολλητός φίλος του, είναι 27 ετών και σκηνοθέτης. Οι δυο φίλοι απολαμβάνουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές ενώ παράλληλα προσπαθούν να γράψουν ένα σενάριο το οποίο βασίζεται στην ζωή του Δημοσθένη και συγκεκριμένα στη σχέση του με τον Πάνο και τον χωρισμό τους.
Ο Ζαχαρίας Μαυροειδής με «Το καλοκαίρι της Κάρμεν» σκηνοθετεί μια ταινία για της σχέσεις, τις ευαισθησίες, τη φιλία, τον έρωτα και το ίδιο το σινεμά. Άλλωστε η ταινία είναι μια ταινία μέσα στην ταινία καθώς η συγγραφή του σεναρίου είναι η ζωή του Δημοσθένη που βλέπουμε επί της οθόνης.
Μπλακ Σάμπαθ, κουνγκ φου και Ιησούς Χριστός!
Ιδού η Αγία Τριάδα του εσθονού σκηνοθέτη Ράινερ Σάρνετ όπως τη βλέπουμε στην αναπάντεχη από όλες τις απόψεις ταινία του «Η αόρατη μάχη» (Nähtamatu Võitlus), που μας μεταφέρει στα σοβιετοκινεζικά σύνορα το 1973.
Εκεί υπηρετεί τη θητεία του ο Ραφαέλ όταν ένα βράδυ… εμφανίζονται από τον ουρανό τρεις πολεμιστές του κουνγκ φου, περνούν τα σύνορα και με συνοπτικές διαδικασίες εξοντώνουν δεκάδες σοβιετικούς στρατιώτες! Ο Ραφαέλ είναι ο μόνος επιζών και έχοντας πειστεί ότι ο θεός έχει άλλα σχέδια για αυτόν, όταν απολύεται μετατρέπεται σε χεβιμεταλά, λάτρη των πολεμικών τεχνών και, πιστό χριστιανό! Μετά από μια σειρά τυχαίων περιστατικών θα βρεθεί σε ένα ορθόδοξο μοναστήρι όπου οι μοναχοί είναι άσοι στο κουνγκ φου (κάτι σαν τους σαολίν αλλά ορθόδοξοι!) και ο Ραφαέλ αποφασίζει να μείνει μαζί τους, να φορέσει το ράσο για να προσεγγίσει το θεό. Τον καθοδηγεί ένας γερο-μοναχός, αλλά ο δρόμος δεν είναι εύκολος καθώς ο νεαρός δόκιμος έχει να αντιμετωπίσει το μοναχό Ειρηναίο που εξαιτίας του Ραφαήλ απώλεσε την εύνοια του γέροντα δασκάλου του και, κυρίως, τον πειρασμό που εμφανίζεται στο πρόσωπο μιας όμορφης γυναίκας.
Διάνοια και εγωκεντρισμός
Η νεαρή γαλλίδα δημοσιογράφος Ζουντίτ Ροσάν, έχει αναλάβει να πάρει μια συνέντευξη από τον Σαλβαρόρ Νταλί για λογαριασμό ενός περιοδικού. Όμως η συνάντηση των δύο αποδεικνύεται φιάσκο όταν ο διάσημος -και για εκκεντρικότητά του- ζωγράφος, αρνείται να της μιλήσει μόλις διαπιστώνει ότι δεν υπάρχουν κάμερες! Σύντομα όμως η επίμονη Ζουντίτ επιστρέφει με κάμερες και με σκοπό να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ γι’ αυτόν. Μετά κόπων και βασάνων τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν αλλά κανείς δεν ξέρει εάν και πως θα τελειώσουν!
Ένα, τουλάχιστον ευφυές φιλμ, με το οποίο ο Κουεντίν Ντουπιέ προσπαθεί μέσα από μια φανταστική συνέντευξη να προσεγγίσει την προσωπικότητα του Σαλβαδόρ Νταλί. Με τον τίτλο «Ντααααλί!» (Daaaali!), που από μόνος του κραυγάζει… με απόγνωση και τονίζει την ιδιόρρυθμη ιδιοσυγκρασία του ζωγράφου, ο γάλλος σκηνοθέτης «βουτάει» κατά κάποιον τρόπο μέσα στο μυαλό του μεγάλου υπερρεαλιστή ζωγράφου κάνοντας μια ταινία που κινείται στα όρια του υπερρεαλισμού με μπουνιουελικές πινελιές!
Άνθρωποι στο περιθώριο
Δίπλα στον ποταμό Χαν, που διαρρέει τη Σεούλ, κάτω από μια γέφυρα ζει μια παράξενη παρέα. Είναι ένας νεαρός άνδρας, ένα μικρό αγόρι και ένας ηλικιωμένος. Ο νεαρός, που το παρατσούκλι του είναι Κροκόδειλος, ζει κάνοντας διάφορες μικροαπάτες, χαρτοπαίζοντας και μαζεύοντας κάπου-κάπου κάποιο πορτοφόλι από ανθρώπους που αυτοκτονούν πηδώντας από τη γέφυρα. Ο μικρός πουλάει τσίχλες ενώ ο ηλικιωμένος άνδρας ξέρει να επισκευάζει διάφορα παλιά μηχανήματα. Κατά πως φαίνεται το ρόλο του αρχηγού της ετερόκλητης αυτής τριάδας την έχει ο Κροκόδειλος, και που η συμπεριφορά του συχνά ξεφεύγει.
Όλα θα αλλάξουν όταν μια μέρα ο Κροκόδειλος θα βουτήξει στον ποταμό και θα σώσει μια νεαρή κοπέλα που προσπάθησε να αυτοκτονήσει. Ο νεαρός νιώθει συναισθήματα για την κοπέλα αλλά αδυνατεί να τα εκφράσει και τη βιάζει. Παράλληλα όμως την προστατεύει και αναλαμβάνει να πάρει εκδίκηση για λογαριασμό της.
Όλα για την κόρη του
Με μια υπέροχη αρχή, με την κάμερα κυριολεκτικά να «χορεύει», ξεκινά η ταινία του Ερουάν Λε Ντικ «Η κόρη του μπαμπά» (Fille de son pere). Σε αυτά τα λίγα λεπτά βλέπουμε πως ο 20χρονος Ετιέν γνωρίζεται με την περίπου συνομήλική του Βαλερί, πως ερωτεύονται, παντρεύονται, αποκτούν μια κόρη και χωρίζουν.
Χρόνια μετά βλέπουμε τον Ετιέν να μεγαλώνει μόνος του την 16χρονη πλέον κόρη του Ροζά και να προσπαθεί να της προσφέρει μια ευτυχισμένη ζωή. Η Βαλερί δεν υπάρχει στη ζωή του κοριτσιού αφού έχει εξαφανιστεί από τη μέρα του χωρισμού. Ο Ετιέν μοιάζει να έχει αφήσει πίσω τα παλιά, να έχει αφοσιωθεί στην κόρη του, να έχει μια όμορφη σχέση με μια άλλη γυναίκα ενώ η Ροζά από τη μεριά της, δεν έχει αναζητήσει ποτέ τη μητέρα της, λατρεύει τον πατέρα της ενώ νιώθει τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα στο πρόσωπο του νεαρού Γιουσέφ. Όλα βαίνουν καλώς, μέχρις ότου, εντελώς τυχαία, το παρελθόν χτυπάει την πόρτα τους και ο Ετιέν αισθάνεται πως πρέπει να κλείσουν οι εκκρεμότητες.
Ο Αλεξάντερ για τον Αντρέι
Δεν ξέρω τι σκεφτόταν ο Αλεξάντερ Σοκούροφ όταν αποφάσισε να σκηνοθετήσει το ντοκιμαντέρ «Ελεγεία της Μόσχας» (Moskovskaya elegiya) για τον Αντρέι Ταρκόφσκι. Η ταινία προβλήθηκε το 1987 αλλά το αρχικό σχέδιο ήταν να γυριστεί το 1982, ως φόρος τομής στα 50 χρόνια από τη γέννηση του Ταρκόφσκι. Αλλά οι σοβιετικές αρχές, όπως το συνήθιζαν άλλωστε, δε συμφώνησαν με το περιεχόμενο και το ύφος της κι έτσι έμεινε στα ράφια μέχρις ότου το επιτρέψουν οι συνθήκες, όπως και έγινε μετά την άνοδο στην ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
Για τις ανάγκες της ταινίας ο Σοκούροφ, ένας άλλος σημαντικός σκηνοθέτης, 19 χρόνια νεότερος του Ταρκόφσκι και μόλις 31 ετών το 1982 άρχισε να συγκεντρώνει υλικό και να σχηματοποιεί στο νου του αυτό που ήθελε να κάνει. Που δεν ήταν, βέβαια, ένα βιογραφικό ντοκιμαντέρ αλλά η προσπάθεια να προσεγγίσει τον ίδιο τον άνθρωπο.
Ένας μουσικός δημιουργός
Λένε, όχι αδίκως, ότι υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς έλληνες μουσικοσυνθέτες. Λένε ακόμη, πάλι όχι αδίκως, ότι το τεράστιο έργο του απλώνεται σε όλα σχεδόν τα είδη μουσικής. Και, τέλος, λένε, ξανά όχι αδίκως, πως παρά την επιτυχία του παρέμεινε πάντα ένας απλός, γλυκός και προσιτός άνθρωπος.
Όλα αυτά και πολλά ακόμη συνοδεύουν το όνομα ενός ανθρώπου που με την παρουσία του σημάδεψε την πορεία της σύγχρονης ελληνικής μουσικής, του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Κι αυτός είναι ο μοναδικός, Γιάννης Σπανός.
Στράτος Κερσανίδης 